Irak sorununun uluslararası boyutu ve Türkiye
No Thumbnail Available
Date
2009
Authors
Akbaş, Zafer
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Anahtar Kelimeler : Türkiye, Irak, Körfez Savaşı, Terörizm, Politika, Birleşmiş Milletler, Amerika Birleşik Devletleri, Kürtler, Petrol ÖZETIrak, 1990’da Kuveyt’i kendi toprakları olduğu, Kuveyt’in Irak petrolünü kuyular açmak suretiyle çaldığı ve uluslararası piyasalarda petrolün fiyatını düşürdüğü gerekçeleri ile işgal etmiştir. Birinci Körfez Savaşı ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin aldığı kararlara dayanarak Irak’a müdahale edilmiş ve Irak, Kuveyt’ten çıkarılmıştır. İkinci Körfez Savaşı, Güvenlik Konseyi’nin askeri müdahaleyi açıkça içeren kararı olmamasına rağmen yapılmıştır. Savaş, Irak’ın Kitle İmha Silahlarına sahip olduğu, teröre destek verdiği, totaliter Irak rejiminin değiştirilmesi gerektiği gerekçeleri ile yapılmıştır. Birinci Körfez Savaşı sonrasında Kuzey Irak’ta de facto bir Kürt devleti kurulmuştur. İkinci Körfez Savaşı sonrası Irak, federal yapıya dönüşmüştür. Kuzey Irak’ta kurulan Kuzey Irak Yönetimi, başta özerklik olmak üzere önemli anayasal haklar elde etmiştir. Her iki savaş boyunca da Birleşmiş Milletler Örgütü’nün de içinde bulunduğu bölgesel ve bölge dışı aktörlerin izlediği politikalar olmuştur. Her iki savaş çok önemli sonuçlar doğurmuştur. ABD ve Koalisyon Güçleri, İkinci Körfez Savaşı’nı uluslararası toplumun muhalefetine rağmen yapmıştır. AB ülkelerinin bir kısmı ile Rusya, Çin gibi ülkeler, ABD müdahalesine karşı çıkmışlarsa da başarılı olamamışlardır. İkinci Körfez Savaşı sonrası BM’nin uluslararası barış ve güvenliği sağlama rolü tartışılır hale gelmiştir. Bu savaş sonrasın da ABD ile Türkiye’nin de dahil olduğu bazı bölgesel ve bölge dışı aktörlerle ilişkilerinde önemli kırılmalar meydana gelmiştir. Türkiye, her iki savaşa diplomatik yollarla engel olmaya çalışmıştır. Savaşlar Türkiye’nin iç ve dış politikalarında derin izler bırakmıştır. Irak ile tarihsel, kültürel ve ekonomik önemli ilişkileri bulunan Türkiye, her iki savaştan da siyasal ve ekonomik bakımlardan olumsuz etkilenmiştir. Kuzey Savaşlar sonrası ortaya çıkan olumsuz etkilerin, Irak’ta ilerde meydana gelecek siyasi yapılanmaya bağlı olarak derinleşmesi de söz konusu olabilecektir. ABSTRACTIraq occupied Kuwait in 1990 by claming that it was own land, that Kuwait stole the oil belonging to Iraq through opening wells and that caused the price of oil to decrease in the international market. The decisions which were made by the United Nations Security Council were taken as basis and this occupation was prevented by the First Gulf War.The Second Gulf War broke out although the Security Council did not have a decision including a military attract. That Iraq had Weapons of Mass Destruction, that it supported the terrorism and that the totalitarian government in Iraq should be changed were shown as the reasons of the war. After the Second Gulf War, Iraq turned to a federal state. The North Iraq Government, which was established in the North Iraq, obtained important constitutional rights such as autonomy. During the Gulf Wars, there were policies followed by the actors in the region and out of the region including the United Nations.Both wars gave birth to very important consequences. The United States and the Powers in Coalition went to war in spite of the international opposition. After this war, the U.S.A had important breaks in its relations with the actors from or out of the region including Turkey.They tried to prevent both wars through political methods. These wars left deep tracks in Turkey’s politics both inside and outside. Turkey, which has historical, cultural and economic relations with Iraq, was affected negatively by these wars. The negative effects of the wars may deepen depending on the political structure in Iraq in the future.
Description
Keywords
Irak Sorunu, Türkiye, Irak, Uluslararası İlişkiler, Türkiye, Siyaset ve Yönetim, Irak