Browsing by Author "Ak, Hatice"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    PublicationMetadata only
    Osmanlı Kahire'sinde aile, toplum ve hukuk (1890-1910)
    (2022) Ak, Hatice; Argıt, Fatma Betül; Marmara Üniversitesi; Sosyal Bilimler Enstitüsü; İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı; İslam Tarihi Bilim Dalı
    Bu çalışmada Mısır Büyük Şer'iyye Mahkemesi'ne bağlı olarak 1890-1910 tarihleri arasında kaydedilen evlenme ve boşanma belgeleri merkeze alınarak 19. yüzyıl Kahire ölçeğinde Osmanlı ailesi, hukuku ve toplumu incelenmiştir. Araştırma boyunca doğrudan evlenmeye ve boşanmaya ilişkin veri sunan belgeler içerik ve biçim bakımından analiz edilerek modernleşme ve kanunlaşma çabaları bağlamında Osmanlı kayıt geleneği içerisinde konumlandırılmıştır. Ayrıca modernleşme aşamasında görülen çeşitli hukuki, sosyal değişimlerin aile kurumunu hangi açılardan etkilediği tartışılmıştır. Özellikle kanunlaşma çabalarının ailenin kayıt altına alınmasında ne denli etkili olduğuna dikkat çekilmiştir. Kayıtların barındırdığı içerikler ise siyasi, hukuki, iktisadi ve sosyokültürel bir zeminde değerlendirilerek toplumun hususen evlenme ve boşanma tecrübelerinde oluşan görüntüsü ortaya konulmuştur. Kahire'de ikamet eden bir grup kadın ve erkeğin deneyimlerine yakından bakılarak toplumun evlenme ve boşanma pratiklerinde ortak temayülleri ve marjinal tercihleri tespit edilmiştir. Aile birlikteliklerinin kurulması ve dağılması; kişilerin kimlikleri, mehir miktarları, hukuki statüleri, sosyal statüleri, hukuki ehliyetleri, evlilik yaşları, yeniden evlenme süreçleri ve ilişki ağlarını etkileyen maddi unsurlar gibi çeşitli açılardan değerlendirilerek tasvir edilmiştir. Bunlara ek olarak mevcut hukuki değişimlerin aileyi hangi açılardan etkilediği ortaya konulmuştur. Evlenme ve boşanma işlemlerinin en önemli unsurları olan vekâletin ve şahitliğin işlev ve ilişki yönleri tayin edilerek kurumsal ve sosyolojik çerçevesi belirlenmiştir. Tüm bunların yanı sıra defterlerin aktardığı veriler arasında gözlemlenen ve Kahire'nin sosyal hayatına ışık tutan unsurlar, tarihi ve sosyolojik bir zemine oturtularak Kahire toplumuna ilişkin anlatı geliştirilmiştir. 1890-1910 yılları arasında Kahire bölgesini konu alan bu çalışma, Osmanlı kadını, ailesi ve aile hukuku literatürüne katkı sağlamayı amaçlamaktadır.