Publication:
Afet bölgesinde çalışanlarda ikincil travmatik stres, empati ve bilişsel esneklik ilişkisi

Simple item page
dc.contributor.advisorKaragüven, Meşküre Hülya
dc.contributor.authorIşık, İclal
dc.contributor.departmentMarmara Üniversitesi
dc.contributor.departmentEğitim Bilimleri Enstitüsü
dc.contributor.departmentEğitim Bilimleri Anabilim Dalı
dc.contributor.departmentRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
dc.date.accessioned2024-09-18T07:17:44Z
dc.date.available2024-09-18T07:17:44Z
dc.date.issued2024
dc.description.abstractDoğal afetler gibi travmatik olaylar bireyleri fiziksel, duygusal ve psikolojik olarak etkilemektedir. Bu etkiler, sadece afetten doğrudan etkilenen kişilerle sınırlı değildir. Bir birey, afete doğrudan maruz kalmasa bile olaya şahit olabilir, afetten etkilenenlerden dinleyebilir ya da medya aracılığıyla takip edebilir. Bu kişiler de psikolojik olarak afetlerden etkilenebilir. Afet alanında çalışan profesyoneller, gönüllüler ve yardım ekipleri de afetten etkilenen kişilerle temas halinde bulundukları için çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalabilir ve ikincil travmatik stres olarak adlandırılan durumu deneyimleyebilirler.Bu çalışma, afet alanında görev yapan gönüllü ve profesyonel yardım çalışanlarının ikincil travmatik stres, empati ve bilişsel esneklik düzeylerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma deseni olarak ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş depremlerinin gerçekleştiği bölgelerde yardım faaliyetlerine katılan bireylerdir. Örneklem, gönüllü ve profesyonel olarak yardım çalışmalarına katılanlardan, amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenen 538 katılımcıdan oluşmaktadır. Veri toplama araçları, araştırmacı tarafından hazırlanan bir adet Kişisel Bilgi Formu (anket) ile birlikte İkincil Travmatik Stres Ölçeği (İTSÖ), Toronto Empati Ölçeği (TEÖ) ve Bilişsel Esneklik Ölçeği'dir (BEÖ). Veriler SPSS 26 programı aracılığıyla analiz edilmiştir.Araştırma, ikincil travmatik stres ve bilişsel esneklik düzeylerinin cinsiyet, mesleki deneyim yılı ve geçmiş travmatik deneyime göre farklılaştığını göstermektedir. Yaş değişkeni ikincil travmatik stres düzeylerini etkilemiştir. Empati düzeyleri ise cinsiyete göre farklılaşmıştır. İkincil travmatik stres ile empati düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Empati ve bilişsel esneklik düzeyleri arasında orta derecede pozitif bir ilişki bulunmuştur. Bu bulgu, empatik bireylerin adaptasyon ve psikolojik esneklik kapasitelerinin yüksek olduğunu göstermektedir. İkincil travmatik stres ile bilişsel esneklik arasındaki zayıf ve negatif ilişki, bilişsel esnekliğin stresle başa çıkma süreçlerinde bir rol oynadığını ve stres belirtilerini hafifletebileceğini işaret etmektedir. Regresyon analizi sonucu bilişsel esnekliğin ikincil travmatik stresi yordadığını göstermiştir.Bu bulgular ışığında benzer çalışmaların yapılması literatüre katkı sağlayacaktır. Afet yardım çalışmalarında görev alan profesyonellerin ve gönüllülerin psikolojik sağlıklarını korumak ve desteklemek adına empati ve bilişsel esneklik kapasitelerini artıracak programların geliştirilmesi önerilmektedir. Ayrıca, yaş, cinsiyet ve mesleki deneyime göre uyarlanmış destek ve eğitim programlarının hazırlanması, bu bireylerin travma sonrası daha sağlıklı bir şekilde işlev görmelerini sağlayabilir.
dc.description.abstractTraumatic events such as natural disasters impact individuals physically, emotionally, and psychologically. These effects are not limited to those directly affected by the disaster. An individual may witness the event, hear about it from those directly affected, or follow it through the media, leading to psychological impacts even without direct exposure. Professionals, volunteers, and aid teams working in disaster areas also face various challenges due to their contact with affected individuals, potentially experiencing what is known as secondary traumatic stress. This study aims to examine the levels of secondary traumatic stress, empathy, and cognitive flexibility among volunteers and professional aid workers in the field of disaster relief. The research design employed is a relational survey model. The population of the study consists of individuals participating in relief activities in the regions affected by the Kahramanmaraş earthquakes on February 6, 2023. The sample comprises 538 participants selected through purposive sampling, including both volunteers and professionals engaged in relief efforts. Data collection tools include a Personal Information Form prepared by the researcher, the Secondary Traumatic Stress Scale (STSS), the Toronto Empathy Scale (TES), and the Cognitive Flexibility Scale (CFS). The data were analyzed using SPSS 26 software. The study demonstrates that levels of secondary traumatic stress and cognitive flexibility vary according to gender, years of professional experience, and past traumatic experiences. Age also affects levels of secondary traumatic stress. Empathy levels differ by gender. There is no significant relationship between secondary traumatic stress and empathy levels. However, a moderate positive relationship (r = 0.420, p <0.05) is found between empathy and cognitive flexibility levels, indicating that empathetic individuals have higher capacities for adaptation and psychological flexibility. The weak negative relationship (r =-0.174, p <0.05) between secondary traumatic stress and cognitive flexibility suggests that cognitive flexibility plays a role in coping with stress and mitigating its symptoms.The result of the regression analysis indicated that cognitive flexibility predicts secondary traumatic stress. In light of these findings, conducting similar studies can contribute to the literature. It is recommended to develop programs that enhance the empathy and cognitive flexibility capacities of professionals and volunteers working in disaster relief to protect and support their psychological health. Additionally, designing support and training programs tailored to age, gender, and professional experience can help these individuals function more healthily post-trauma.
dc.format.extentVI, 93 sayfa : şekil, tablo
dc.identifier.urihttps://katalog.marmara.edu.tr/veriler/cokluortam/cokluortam/D/E/D/B/D/668e3ef627d6c.pdf
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11424/297752
dc.language.isotur
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subjectAfet
dc.subjectikincil travmatik stres
dc.subjectempati
dc.subjectbilişsel esneklik
dc.subjectDisaster
dc.subjectsecondary traumatic stress
dc.subjectempathy
dc.subjectcognitive flexibility
dc.titleAfet bölgesinde çalışanlarda ikincil travmatik stres, empati ve bilişsel esneklik ilişkisi
dc.title.alternativeThe relationship between secondary traumatic stress, empathy and cognitive flexibility in workers in the disaster area
dc.typemasterThesis
dspace.entity.typePublication
local.item.notesBibliyografya.
local.yordam.idE3247C9D-F1BE-3D44-B458-B2F3DBD0E7D8

Files

Collections

Tez Koleksiyonu