Publication:
İslâm hukuku açısından tüzel kişilik ve sınırlı sorumluluk

Simple item page
dc.contributor.advisorHacak, Hasan
dc.contributor.authorAkyüz, Yunus
dc.contributor.departmentMarmara Üniversitesi
dc.contributor.departmentSosyal Bilimler Enstitüsü
dc.contributor.departmentTemel İslam Bilimleri Anabilim Dalı
dc.contributor.departmentİslam Hukuku Bilim Dalı
dc.date.accessioned2024-12-24T13:28:22Z
dc.date.available2024-12-24T13:28:22Z
dc.date.issued2024
dc.description.abstractBu çalışma, temel olarak tüzel kişilik ve sınırlı sorumluluk kavramlarına odaklanmakta ve bu ‎kavramları İslâm hukuku perspektifinde incelemeyi hedeflemektedir. Tüzel kişilik, kökenleri daha ‎eskiye dayandırılsa da kavram olarak 19. yüzyılda hukuk tekniğinin bir icadı olarak birtakım sosyal, ‎ekonomik ve teknik gereksinimler neticesinde ortaya çıkmıştır. Söz konusu ihtiyaçlar doğrultusunda, ‎fertlerden veya malvarlıklarından bağımsız, ancak onları temsil eden dernek, vakıf ve şirket gibi ‎insan dışı hukuk özneleri teşekkül etmiştir. Hukuk literatüründe insan dışı varlıklara hukukî kişilik ‎tanınıp tanınmaması meselesi, günümüzde yapay zekâya sahip robotların hukukî kişiliğe sahip olup ‎olamayacağı tartışmalarına kadar ilerlemiştir. Ayrıca tüzel kişilik kavramının kabul edilmesinde ‎sorumluluğun sınırlandırılması fikri de önemli bir rol oynamıştır. Tüzel kişi, onu oluşturan kişilerden ‎bağımsız bir malvarlığına sahip olup ayrılık ilkesine göre bir birey, hukuk sahnesine iki farklı ‎malvarlığıyla çıkabilmekte; birini riske atarken diğerini koruma altına alabilmektedir. Fakat aralarında ‎bir mülâzemet ilişkisi olmadığından sınırlı sorumluluk özelliği tüm tüzel kişilik türlerinde ‎bulunmamakta, yalnızca kâr amacı güden sermaye şirketlerinde söz konusu olabilmektedir. Tüzel ‎kişilik ve sınırlı sorumluluk kavramları, Batı hukuk sistemlerinde ortaya çıkışlarından kısa bir süre ‎sonra İslâm ülkelerinde de etkisini göstermiş ve konu hakkında çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Ancak ‎yapılan çalışmaların çoğu tüzel kişilik kavramına yoğunlaşmış, sınırlı sorumluluk ilkesine yeterince ‎temas edilmemiştir. Tez, klasik fıkıh eserlerinden hareketle tüzel kişilikle birlikte sınırlı sorumluluk ‎kavramına odaklanarak iki kavramın izlerini sürmekte ve diğer çalışmalardan bu noktada ‎ayrılmaktadır. Tezde gerçekleştirilen analizler neticesinde, tüzel kişilik ve sınırlı sorumluluk ‎olgularının kavramsal düzeyde olmasa da mefhum olarak klasik fıkıh literatüründe yer aldığı tespit ‎edilmiş olup bu sonuç, özellikle şirketler ve me’zun müessesesi gibi yapılar üzerinden ‎temellendirilmiştir.‎
dc.description.abstractThis study primarily focuses on the concepts of legal personality and limited liability and aims to ‎analyze these concepts from the perspective of Islamic law. Although the origins of legal personality ‎can be traced back to a much earlier period, it emerged as an invention of legal technology in the ‎‎19th century as a result of certain social, economic and technical requirements. In response to these ‎needs, non-human legal entities such as associations, foundations, and companies, which are ‎independent of but represent individuals or assets have been formed. In legal literature, the issue of ‎whether to recognize legal personality for non-human entities has advanced to the contemporary ‎debates about whether robots with artificial intelligence can possess legal personality. In addition, the ‎idea of limitation of liability played an important role in the acceptance of the concept of legal ‎personality. According to this principle of separation, an individual may appear on the legal scene ‎with two different assets, risking one and protecting the other. However, since there is no relationship ‎of mutuality between them, limited liability is not found in all types of legal entities, but only in ‎profit-seeking capital companies. The concepts of legal personality and limited liability had an impact ‎on Islamic countries shortly after their emergence in Western legal systems, and various studies were ‎conducted on this subject. Yet, most of these studies have focused on the concept of legal ‎personality, and the principle of limited liability has not been sufficiently addressed. This thesis ‎distinguishes itself from other works by focusing on both the concept of legal personality and the ‎notion of limited liability, tracing their presence in classical Islamic jurisprudence. Through the ‎analyses conducted in this thesis, it has been determined that the concepts of legal personality and ‎limited liability are present in classical fiqh literature, even if not at the conceptual level. This ‎conclusion is particularly substantiated through the structures of companies and institutions such as ‎the abd ma’dhūn (authorized slave).‎
dc.format.extentVIII, 229 sayfa
dc.identifier5C38BC36-D8D8-7849-9E26-BB19B74767BA
dc.identifier.urihttps://katalog.marmara.edu.tr/veriler/yordambt/cokluortam/5A/672b65071a4b0.pdf
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/11424/298579
dc.language.isotur
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subjectRoma hukuku
dc.subjectİslâmî şirketler
dc.subjectModern şirketler
dc.subject‎‎Tüzel kişilik
dc.subjectSınırlı sorumluluk
dc.subjectMe’zun köle
dc.subject‎‎Peculium
dc.subject‎ Roman law
dc.subjectIslamic companies
dc.subjectModern
dc.subjectcompanies
dc.subject‎Legal entity
dc.subjectLimited liability
dc.subjectAuthorized slave
dc.subject‎Peculium.‎
dc.titleİslâm hukuku açısından tüzel kişilik ve sınırlı sorumluluk
dc.title.alternativeIslamic law perspective on legal personality and limited liability
dc.typedoctoralThesis
dspace.entity.typePublication
local.item.notesBibliyografya.
local.yordam.id5C38BC36-D8D8-7849-9E26-BB19B74767BA

Files

Collections

Tez Koleksiyonu