Akademik Arşiv / Academic Archive
Permanent URI for this community
Browse
Browsing Akademik Arşiv / Academic Archive by Author "AÇA, MEHMET"
Now showing 1 - 4 of 4
Results Per Page
Sort Options
Publication Open Access Gazi̇z Gobeydulli̇n ve Seyyi̇d Battal Gazi̇ destanı konulu yazısı(2023-06-01) AÇA, MEHMET; Aça M.Gaziz Gobeydullin, sadece tarih alanındaki çalışmalarıyla değil edebiyat, din, felsefe, milliyet ve millî ruh konulu çalışmalarıyla da öne çıkan bir isimdir. Neriman Nerimanov’un devleti yönetecek millî kadroların hazırlanması amacıyla Bakü’ye davet ettiği bilim insanları arasında yer alan Gobeydullin, Türkbirlikçi bir dünya görüşüne sahip olmuş ve bunun bedelini de Halid Seyid Hocayev ve Bekir Sıtlı Çobanzade’yle birlikte 13 Ekim 1937’de Bakü’de kurşuna dizilerek ödemiştir. Gobeydullin, Kazan Üniversitesi Tarih-Filoloji Fakültesi’nde Hakas Türkü Türkolog N. F. Katanov ile N. N. Firsov’un nezaretinde öğrenim görmüş ve tarih, edebiyat, milliyet ve millî ruh alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır. Gobeydullin, Türk-Tatar halk edebiyatıyla da yakından ilgilenmiş, halk edebiyatının Türk-Tatar edebiyatı içerisindeki yerine gereken değeri vermiştir. Gobeydullin, Seyyid Battal Gazi destanı üzerine müstakil bir makale de yayımlamıştır. Gobeydullin, Şura dergisinin 1911 tarihli 22. sayısında yayımladığı “Seyyid Battal Gazi Hikâyesi Tuğrısında” başlıklı yazısıyla Türk Dünyası’nda Seyyid Battal Gazi destanı üzerine en eski bilimsel makaleyi yazan Türk kökenli bilim insanı olmuştur. Destan üzerine Türkiye’de yapılan çalışmalarda Gobeyddullin’in makalesinden söz edilmemiştir. Bu çalışma ile Gobeydullin’in bu makalesini Türkiye’deki bilim insanlarının dikkatlerine sunmayı amaçladık. Çalışmada öncelikle Gobaydullin ana hatlarıyla tanıtılmış, ardından da makalesinin Türkiye Türkçesine çevirisine yer verilmiştir. Türkiye Türkçesine çevirisine yer vermeden önce Gobeydullin’in bu makalesinin içeriği ve önemi hakkındaki değerlerdinmeler yapılmıştır. Makalenin Arap harfli orijinal metnine ise makalenin sonunda yer verilmiştir. Gobeydullin’in söz konusu destana yaklaşımı, tespitleri ve yorumları, günümüzde de güncelliğini korumaktadır. Gobeydullin’in makalesi, yöntemi, konuları, yorumları ve sonuçlarıyla da dikkat çekmektedir.Publication Open Access Geleneksel Ekolojik Bilgi ve Folklor(2019-01-01) AÇA, MEHMETPublication Open Access KÖKEN MİTLERİ EVLİLİK KURUMUNUN ORTAYA ÇIKIŞINI NASIL_x000D_ AÇIKLIYORDU?(2018-01-01) AÇA, MEHMET; Mehmet AÇAGeleneksel toplumlarda evlilik, sadece evlenenler için değil, onların içinde yaşadıklarıtoplumlar için de önemlidir. Toplumun varlığının devamını mümkün kılacak kuşaklarınyetiştirilmesini sağlayan evlilik, önemli bir toplumsal iş durumundadır. Bu nedenledir ki,evlilik bir tören eşliğinde gerçekleştirilmiş, evlenenler “eşit” ve “olgun” insanlar sıfatıyladiğer “eşit” ve “olgun” insanların oluşturduğu topluma “üreme” ve “bereket” odaklı ritüellereşliğinde kabul edilmişlerdir.Toplum hayatının korunabilmesi ve sürdürülebilmesinde yaşamsal bir öneme sahip olanevliliğin köken mitlerinin anlatımının dışında kalması mümkün değildir. Evliliği kültürün enönemli kurumu olarak gören mitolojik bilinç, diğer pek çok kurum ve davranış örneğindeolduğu gibi, evliliğin kökeni ya da ortaya çıkışını da izah etmeye çalışmıştır. Bu çalışmadaTürk köken mitlerinin evlilik kurumunun ortaya çıkışını nasıl izah ettikleri, kutsalkitaplarda yer alan anlatımlarla karşılaştırılarak sorgulanmıştır. Yapılan izahlardan evliliğingenellikle “doğal varlık”tan “kültürel/sosyal varlık”a geçiş, mitolojik dünyadan ve farklı oluşyabaniliğinin mutlu zamansızlığından kopuş olarak algılandığı tespit edilmiştir. Evliliği,insanlığa ölümle birlikte gönderilen bir “sınırlama” olarak nitelendiren mitolojik bilinç,eskiden akraba demeden ve evlilik kanunlarını bilmeden beraber yaşayan, hayvanlar gibiçiftleşip çoğalan insanların evlenerek yabanilikten kurtulduklarına hükmetmiştir.Publication Open Access TOPLUMSAL DEĞERLERLE NORMLARIN ÖĞRETİLİP HATIRLATILMASINDA BARIŞ MANÇO'NUN ROLÜ(2019-06-17) AÇA, MEHMET; Mehmet AÇAToplum hayatının uyumlu ve dengeli bir şekilde sürdürülmesinde, toplumsal değerlerlenormların önemli bir yeri vardır. Değerler ve normlar sisteminin zayıflaması ya daişlevsizleşmesi, birey ve toplum hayatında kargaşaya yol açar. Bu nedenle değerlerle normlarınküçüklere öğretilmesi, yetişkinlere de sık sık hatırlatılması gerekir. Öğretme ve hatırlatmaçabalarında sözlü gelenek de önemli bir görevi yerine getirir. Sözlü geleneğin şairleri,anlatıcıları, söyleyicileri ve gösterimcileri, eğlendirip hoşça vakit geçirtmenin yanı sıradeğerleri ve normları da öğretip hatırlatırlar.Gelenekteki süreklilikle değişim ve dönüşümün icracı bağlamındaki en önemli temsilcilerindenBarış Manço da, tıpkı, sözlü geleneğin icracıları gibi, eğlendirip hoşça vakit geçirtmenin yanısıra, değerlerle normların öğretilip hatırlatılması sürecinde de oldukça etkili olmuştur.Kendisini insana ve topluma karşı sorumlu ve borçlu hisseden aydın bir sanatçı olan BarışManço, ölümsüz şarkılarıyla toplumsal değerlerle normların küçüklere öğretilmesi veyetişkinlere hatırlatılması sürecine katkıda bulunmaya çalışmıştır. Bu yönü, onu, sanatı vesanatçılığı ile ile birlikte, Dede Korkut geleneğinin çağdaş bir uzantısı haline getirmiştir. BarışManço’nun özellikle “Arkadaşım Eşşek”, “Bugün Bayram” ve “Halil İbrahim Sofrası” gibişarkılarının değerlerle normların küçüklere öğretilmesi ve yetişkinlere hatırlatılmasıçabalarında özgün bir yere sahip olduğu görülmüştür.