Publication: Ehl-i Hadis Ders Halkalarının Tespitine Dair_x000D_
Bir Metot Teklifi: II. (VIII.) Asrın İlk Yarısı_x000D_
Basra Örneği
Loading...
Date
2021-01-18
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Bu makale erken İslam toplumunda hadisle meşgul olan âlimlerin halkalarını ve ilmî_x000D_
çevrelerini netleştirmeyi hedefleyen üç aşamalı bir metot önerisinde bulunmaktadır. Zaman olarak II. (VIII.) asrın ilk yarısıyla, coğrafi olarak da Basra şehriyle kayıtlanan makalede söz konusu metodun gerekçeleri, dayanakları ve işletilme tarzı etraflıca sunulmuş,_x000D_
ardından metodun sunduğu sonuçlar hadis tarihi bakımından değerlendirilmiştir. İlgili_x000D_
metot temelde birbirini tamamlayan ve yer yer revize eden üç aşamadan oluşmaktadır._x000D_
İlk aşamada rivayet metinlerindeki hadislerin isnadları tarihî bir veri olarak kullanılıp_x000D_
ilk halka şemaları çıkartılmıştır. Bu şemaların çıkarılması için birtakım temel tabakat ve_x000D_
rical kaynakları taranarak bir üst râvi kümesi oluşturulmuş, belli işlemlerle râvi kümesi_x000D_
daraltılmış ve ulaşılan alt râvi kümesindeki her bir isim Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’i_x000D_
ve Abdürrezzâk b. Hemmâm ile İbn Ebû Şeybe’nin el-Musannef ’lerinin sınırlı sayıda_x000D_
isnadında taranmış, rivayet alıp veren şahısların irtibatlarının azlık ve çokluğuna göre_x000D_
râviler arasında hocalık-talebelik ilişkileri vazedilerek ilk halka şemalarına ulaşılmıştır._x000D_
İkinci aşamada alt râvi kümesindeki her bir râvinin biyografisi rical kaynaklarında incelenmiş ve ilk aşamada tespit edilen hoca-talebe irtibatlarının isabeti test edilmiştir._x000D_
Bu aşamada metodun birinci aşamasına bazı ilavelerde bulunulmuştur. Üçüncü ve son_x000D_
aşamada ise özellikle hadis usulü kaynakları hadis tarihinin temel bazı konuları çerçevesinde taranmış ve herhangi konuda aynı görüşü beyan eden âlimlerin arasındaki_x000D_
hoca-talebe irtibatı halka tespiti bağlamında değerlendirilmiştir. Mezkûr üç aşamanın_x000D_
ardından bir “Basra Hadis Halkaları” şemasına ulaşılmış ve bu bulgu aracılığı ile hadis_x000D_
tarihi hakkında birtakım tahlil ve tekliflere yer verilmiştir.