Publication: Çok boyutlu yoksulluk ve potansiyel nedenleri üzerine: Türkiye için bir mekansal panel veri analizi
No Thumbnail Available
Date
2023-11-26
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Günümüzde yoksulluk özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde halen çözülememiş bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yalnızca parasal göstergeleri değil, aynı zamanda parasal olmayan göstergeleri de göz önünde bulunduran çok boyutlu yoksulluk ölçümleri son yıllarda önem kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’deki çok boyutlu yoksulluğu ölçmek ve bu yoksulluğun potansiyel nedenlerini açıklamaya yönelik ampirik analizler sunmaktır. Yoksulluk ölçümlerinde 2014 ile 2021 yılları arasındaki dönem için TÜİK’in Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması mikro veri seti kullanılmıştır. Öncelikle Alkire-Foster metodolojisi kullanılarak ve diğer gelişmekte olan ülkelerin resmi çok boyutlu yoksulluk endeksleri ile ilgili literatür göz önünde bulundurularak Türkiye için bir çok boyutlu yoksulluk endeksi geliştirilmiştir. Bu endeks; eğitim, sağlık, oturulan evin koşulları, maddi yoksunluk ve sosyal dışlanma olmak üzere beş boyuttan ve 22 göstergeden oluşmaktadır. Çok boyutlu yoksulluk endeksinin ve yoksulluk oranlarının bölgeler arasında önemli ölçüde farklılaştığı ortaya çıkmıştır. Örneğin, 2021 yılında TR51 (Ankara) bölgesinde çok boyutlu yoksulluk oranı %9,5 iken, bu oran TRC2 (Şanlıurfa ve Diyarbakır) bölgesinde %75 olarak bulunmuştur. Ardından, çok boyutlu yoksulluğun potansiyel nedenleri irdelenmiştir. Bu amaçla, -çok boyutlu yoksulluk endeksinde mekansal bağımlılık gözlenmesi nedeniyle- mekansal panel veri analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Ayrıca çok boyutlu yoksulluk endeksinin kesirli yapısı da göz önünde bulundurulmuştur. İBBS-2 düzeyinde kişi başına düşen GSYİH ($), Gini katsayısı, işsizlik oranı, enflasyon oranı, dış ticarete açıklık, doğurganlık hızı ve sosyal transfer ödemeleri modelde bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Mekansal panel veri analizi sonuçlarına göre, çok boyutlu yoksulluk endeksi; kişi başına düşen GSYİH ($) ve dış ticarete açıklık arttıkça düşmektedir. Diğer yandan, gelir eşitsizliği, işsizlik oranı ve doğurganlık hızındaki bir artış ise daha yüksek bir çok boyutlu yoksulluk endeksi ile ilişkilendirilmiştir. Enflasyon ile yoksulluk arasındaki ilişki ise kısa ve uzun dönemde farklılaşmaktadır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi 104 Bulgulara göre, enflasyon oranındaki bir artış çok boyutlu yoksulluğu kısa dönemde düşürebilmesine rağmen uzun dönemde arttırmaktadır. Dolayısıyla kalıcı bir yoksullukla mücadele stratejisi için fiyat istikrarını sağlamak önemli olacaktır. Sosyal transferler ile yoksulluk arasında ise istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır.
Description
Keywords
Sosyal ve Beşeri Bilimler, İktisat, Kalkınma İktisadı ve İktisadi Büyüme, Social Sciences and Humanities, Economics, Development Economics and Economic Growth, Sosyal Bilimler (SOC), Ekonomi ve İş, EKONOMİ, Social Sciences (SOC), ECONOMICS & BUSINESS, ECONOMICS, Ekonomi ve Ekonometri, Ekonomi, Ekonometri ve Finans (çeşitli), Genel Ekonomi, Ekonometri ve Finans, Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler, Economics and Econometrics, Economics, Econometrics and Finance (miscellaneous), General Economics, Econometrics and Finance, Social Sciences & Humanities
Citation
Acet Dönmez G., \"Çok Boyutlu Yoksulluk ve Potansiyel Nedenleri Üzerine: Türkiye İçin Bir Mekansal Panel Veri Analizi\", 22. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi, Samsun, Türkiye, 8 - 10 Haziran 2023, ss.103-104