Publication: İzmit Körfezi' ne giren kanserojenik aromatik hidrokarbonlar (PAH): Kaynak ve Seviye tespiti
Loading...
Date
2003-30-09
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
İzmit Körfezi kuzey kıyısı boyunca Körfez ve Gebze ilçelerine kurulan istasyonlardan toplanan yaş, kuru ve toplam çökelme örneklerinde ve İzmit Körfezi yüzey sediment, yüzey suyu ve körfeze giren karasal kaynaklardan alınan su örneklerinde 16 PAH bileşiği, HPLC-UV tekniği kullanılarak belirlenmiştir. Mevcut kirlilik ve kirlilik kaynaklarının toplam kirliliğe katkısı faktör analizi, faktör analizi-çoklu lineer regresyon analizi ve kimyasal kütle dengesine dayalı alıcı ortam modelleri kullanılarak hesaplanmıştır. İzmit Körfezi yaş çökelme verilerine uygulanan faktör analizi sonucunda toplam varyansın %79.2' sini açıklayan dört faktör elde edilmiştir. Bu faktörlerin sırasıyla "trafik", "kömür ve doğal gaz yanması", "petrol ve LPG yanması" ve "yanmamış fosil yakıtlar, ağaç işlerinde koruma amaçlı olarak kullanılan kimyasallar ve karbon siyahı üretim tesisleri" kaynaklı olduğu bulunmuştur. İzmit Körfezi kuru çökelme verilerine uygulanan faktör analizi sonucunda toplam varyansın %80.7' sini açıklayan dört faktör elde edilmiştir. Bunların sırasıyla "kömür ve doğal gaz yanması", "petrojenik, karbon siyahı üretimi ve ağaç işleri", "trafik" ve "petrol ve atık petrol yanması" kaynaklı olduğu bulunmuştur. İzmit Körfezi toplam çökelme örneklerine uygulanan faktör analizi sonucunda toplam varyansın %90.3' ünü açıklayan dört faktör elde edilmiştir. Bu faktörlerin "trafik", "petrol ve LPG yanması", "kömür, doğal gaz yanması ve elektrik ark fırınları" ve "yanmamış fosil yakıtlar" kaynaklı olduğu bulunmuştur. İzmit Körfezi yüzey sediment verilerine uygulanan faktör analizi sonucunda ise toplam varyansın %91.3' ünü açıklayan iki faktör elde edilmiştir. Bunlar sırasıyla "petrojenik" ve "pirolitik/yanma" kaynaklı olduğu bulunmuştur. İzmit Körfezi yaş çökelme, kuru çökelme, toplam çökelme ve yüzey sediment örnekleri faktör analizi sonuçlarına faktör analizi-çoklu lineer regresyon analizi uygulanarak kirletici kaynakların incelenen bölgelerdeki PAH kirliliğine olan katkıları hesaplanmıştır. Ayrıca, İzmit Körfezi yüzey sediment örneklerine uygulanan kimyasal kütle dengesi modeli ile karasal kaynakların ve atmosferik çökelmenin Körfez' deki PAH kirliliğine olan kirletici katkıları belirlenmiştir.
Description
Keywords
Denizcilik, Deniz ve Tatlı Su Biyolojisi, Jeoloji