Tanzimat’tan Cumhuriyet’e felsefe tarihçiliği
No Thumbnail Available
Date
2003
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Tanzimat'tan itibaren II. Meşrutiyet'in sonuna kadar (1839-1918) felsefe tarihi alanında pek çok eser yazılmıştır. Ülkemizde bu güne kadar bu dönemde yayımlanan felsefe tarihi eserleri yeterince çalışılmamıştır. Bu çalışmada adı ve içeriği bakımından felsefe tarihi özelliği gösteren on bir eser, felsefe tarihçiliği bakımından incelenmiştir.Bu dönemde yayımlanan eserlerin hemen hepsi Batı felsefesini konu edinmektedir. Eserlerde Yunan felsefesine büyük yer verilmiş ve felsefe tarihi çoğunlukla Yunan felsefesiyle başlatılmıştır. Bununla birlikte bu eserlerin büyük bir kısmı tamamlanmamıştır. Kirkor Komaryan, Münif Paşa, Ali Suavi ve Said Rıza'nın eserleri ilkçağ felsefesini konu edinmektedir. Ahmet Mithat Efendi'nin Tarih-i Hikmet ve Sualli Cevaplı Tarih-i Hikmet adlı eserlerine gelince, ilki Platon'a kadar ilkçağ felsefesini, ikincisi ise ortaçağ sonuna kadar felsefe tarihini kapsamaktadır. Alfred Fouillee, Baha Tevfik, Mehmet Ali Aynî ve Abbe Barbe'nin eserlerinde ise XVIII. yüzyıla kadar felsefe tarihi anlatılmaktadır.Tanzimat'tan sonra yürütülen felsefe faaliyetleri büyük ölçüde Batı ülkelerinde yazılmış kaynaklara ve özellikle de Fransızca yazılan eserlere dayanmaktadır. Bu dönemde yayımlanan felsefe tarihi kitaplarının çoğu da tercümedir; nitekim yaptığımız araştırmalara göre ülkemizde felsefe tarihi alanında yayımlanan ilk eser Fransızca'dan dilimize tercüme edilmiştir. Büyük ölçüde ders kitabı mahiyetinde yazılan bu eserler bilgi vermeye ve filozofların görüşlerini anlatmaya yöneliktir.A great number of books on subject of history of philosophy from to Tanzimat to the end of the second Meşrutiyet (1839-1918). However this period is not examined enough. In this study, 11 books analyzed which are classified as history of philosophy according to their titles and contents.The subjects of almost all of books published in this era are Western philosophy. Greek philosophy was widely contained in books written on this topic and these books are mostly started with Greek philosophy. However most of these books were not completed. The books of Kirkor Komaryan, Münif Pasa, Ali Suavi and Said Rıza contains only ancient philosophy. When the books of Ahmet Mithat, whose names are "Tarih-i Hikmet" and "Sualli Cevaplı Tarih- Hikmet" are in question, first one contains the ancient philosophy up to Plato and second one contains history of philosophy up to the end of middle ages. On the other hand, history of philosophy up to XVIII century is contained in the books of Alfred Fouillee, Baha Tevfik, Mehmet Ali Aynî and Abbe Barbe's books.Philosophy activities after Tanzimat were mostly based on the books written in Western countries, especially from French. Most of the publications in this era were translations. My researches show that the first book which was published in our country about history of philosophy was translated from French. These books, which were mostly written as text books, aim to inform students and explain the ideas of philosophers.
Description
Keywords
Felsefe, Türk, Tarih