“Çekmeli” dokumaların analizi, desen anlayışı, deneysel yeni uygulamaların irdelenmesi ve sanatsal önermeler
No Thumbnail Available
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü
Abstract
ATKIDAN “ÇEKMELİ” DOKUMALARIN ANALİZİ, DESEN ANLAYIŞI, DENEYSEL YENİ UYGULAMALARIN İRDELENMESİ VE SANATSAL ÖNERMELER Dokumacılık bir toplumun tarihini belirleyici, kültürel yapısını oluşturan, köklü ve zengin bir geçmişe sahip en eski üretim yöntemlerinden ve el sanatı dallarından biridir. İnsanların ihtiyaçları doğrultusunda değişen ve gelişen dokumacılık, toplumların her zaman ifade aracı olmuştur. Kullanım ihtiyacı, hem desen çeşitliliğini, hem de deneysel arayışlar doğrultusunda değişen ve gelişen kumaş yapılarını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada Dünya’da ve Anadolu’da atkıdan çekilerek desenlendirilen ve yüzeyde halka/ilmek görüntüsü oluşturan çekmeli dokuma kumaşlar ele alınmıştır. Çalışmanın kapsamı, geleneksel bir yöntem olan “çekme atkılı desen” yaratma tekniklerinin incelenmesi ve bu tekniklerin daha boyutlu nesnelere taşınmasıdır. Amaç, öncelikle dokuma yöntemi ile sanatsal bir nesne yaratmak için geleneksel bir tekniğin kullanılmasıdır. Daha başka bir söyleyişle; Deneysel çalışmalarla tekniğin form ve doku oluşturma özelliklerinin irdelenerek; tasarımcıya, görsellik ve yapısal yaratıcılık olarak katkılarının saptanmasıdır.Atkıdan çekilerek desenlendirilmiş, dokuma kumaşlar farklı isimler ile anılmaktadır. Dünya’da “weft loop (atkıdan halkalı/ilmekli)”, “weft looping (atkıdan halkalı/ilmekli)”, “weft loop pile (atkıdan halkalı/ilmekli yığın, hav)”, “loop weave (halka/ilmek örgü), “pile weave (havlı, yığınlı örgü)”, “pibiones (grape berries/üzüm meyveleri), boutonné,(buttons/düğmeler), “boutonne patterning” (düğmeli desen) ya da point boutonne(düğme köprüsü) olarak tanımlanırken; Anadolu’da “çekmeli”, “çeki/çekki/çekili/çekkili”, “kuskuse”, “çimdik/çultar” isimleri ile bilinmektedir..Bu çalışmada “atkıdan çekilerek desenlendirme tekniğinin” tarihteki örnekleri araştırılıp, tekniğin işlem basamakları incelenip deneysel uygulamaları yapılmıştır. Dünya müzelerinden 40 adet, Anadolu’daki alan araştırma örneklerinden 16 adet incelenerek Dünya’da ve Anadolu’daki güncel dokuma kumaş örnekleri; gruplandırma şemaları, analiz çizelgeleri ve karşılaştırma tabloları ile yapısal tespitler ortaya konmuştur. Güncel iplik ile bu geleneksel dokumaların yüzeyine benzer görüntüler sağlamak için teknik denemeler yapılmıştır. Hem geleneksel teknik hem de güncel ipliklerin kullanıldığı estetik bakışla deneysel arayışlar yapılarak, sanatsal dokuma ortaya konmuştur.--------------------ANALYSIS OF “WEFTLOOP” WEAVING ALONG WITH APPROACH TO PATTERNING FOR SUCH TYPE OF WEAVINGS, STUDY OF RECENT EXPERIMENTAL PRACTISES AND ARTISTIC PROPOSITIONS Weaving is one of the oldest production methods and fields of handicraft with a deeply rooted and rich past which determines the history and forms the cultural structure of a society. Weaving, which changes and develops in line with the needs of humankind, has always been a tool of expression forsocieties. The need for use has brought out several fabric variations and constantly changing an developing fabric structures following experimental searches. In this study we handle weftpatterns fabrics both in the world and in Anatolia whose designs are formed via weftloop method by creating the look of a loop on the surface. The study is also a review on “WeftLoop”creating techniques, which is a traditional method, and the application of these techniques on bigger objects. The main purpose is primarily the use of a traditional technique in order to create an artistic object by weaving. It is in other words, the analysis of the form and tissue forming aspects of the tecnique by carrying out experimental studies and determination of how to contribute the designer in terms of visual quality and structural creativity. The weftloop weavings are known with different names. It is referred to as “weftloop”, “weftlooping”, “weftloop pile”, “loopweave”, “pile weave”, “pibiones (grapeberries)”, “boutonné,(buttons)”, “boutonnepatterning” or pointboutonne in the world whereas it is defined as; “çekmeli”,“çeki/çekki/çekili/çekkili”, “kuskuse”, “çimdik/çultar” in Anatolia. In this study the examples of a “weftloop technique” in the history have been traced and the process steps to apply this technique have been handled and experimental practised. 40 pieces from the museums in different parts of the world and 16 pieces of field search samples in Anatolia have been studied and current samples of woven fabric in the world and in Anatolia; grouping charts, analysis tables and comparison tables have been introduced by drawing and structural conclusions. Technical tests have been performed on the surfaces of these traditional weaves by using new in order to get similar appearences. Artistic weave has been obtained after a series of experimental searches based on an aesthetic approach which brings traditional technics and new thread together.
Description
Keywords
Fine arts education, Güzel sanatlar eğitimi, Textile, Tekstil