İran İslam Cumhuriyeti dış politikasının meşruiyet kaynakları ve uluslararası ilişkiler teorileri açısından değerlendirilmesi (1979-2014)
No Thumbnail Available
Date
2018
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Marmara Üniversitesi Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü
Abstract
ÖZETİran İslam Cumhuriyeti, Ortadoğu’nun önemli ülkelerinden biri olmasının yanında özellikle 1979 yılında ülkede gerçekleşen İslam devriminden sonra uluslararası politik gündemi de sürekli meşgul etmektedir. Bundan dolayı İran dış politikasının doğru anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Bunun yolu da İran dış politikasının günlük olaylar karşısında tutunduğu tavırların yanında bu politikanın arka planının ne olduğunun anlaşılmasından geçmektedir. Ülkenin resmi adı İran İslam Cumhuriyeti’ndeki “İran”, “İslam” ve “Cumhuriyet” kavramları İran dış politikasının meşruiyet kaynakları konusunda önemli fikirler barındırmaktadır. Buna göre İranilik, İslâmîlik ve yönetim biçiminin cumhuriyet olması ülkenin dış politikasının şekillenmesinde temel paradigmaları ortaya koymaktadır. Elbette bu üç kavramın İranlı karar alıcılar tarafından nasıl algılandığının bilinmesi konunun anlaşılması açısından önem taşımaktadır. İran denince salt coğrafi sınırlar değil zihinsel, tarihî ve kültürel bir harita kastedilmektedir. Yine İslam deyince daha çok İslam’ın Şii yorumunun merkeze alındığı dikkatlerden kaçmamalıdır. Cumhuriyet kavramı da İranlı karar alıcılar nezdinde farklı anlamlar taşımaktadır. Zira ülkede tüm kurumların üzerinde olan ve halkın doğrudan seçimine sunulmayan dinî liderlik makamı İran’ın uyguladığı politikaların temel belirleyicisidir. Bu çalışmada yukarıda bahsedilen hususlar dikkate alınarak İran dış politikasının meşruiyet kaynaklarının neler olduğu ve bu kaynaklardan hangi bakış açısıyla çıkarımlarda bulunulduğu incelendi. Öte taraftan bu özgün ve karmaşık politik sistemin dışarıdan bakanlar için anlaşılabilmesi önem taşımaktadır. Bu amaçla İran dış politikası uluslararası ilişkiler teorileri merkez alınarak değerlendirildi. Bu şekilde İran devletinin uluslararası ve bölgesel ölçekte attığı adımların doğru anlaşılmasının sağlanması hedeflendi. İran dış politikasını belirleyen kaynak ve etkenlerin bilinmesi aynı zamanda İran’ın gelecekte atacağı adımların öngörülmesi açısından da önem taşımaktadır. Bu çalışma bu konuda da perspektif sunmayı hedefledi.ABSTRACTIslamic Republic of Iran, besides being one of the highly prominent states of the Middle East, has started to influence the international political agenda and occupy an important place in it after the Islamic revolution in 1979. Hence, it is critical that foreign policies of Iran are understood accurately which is possible by looking through Iran’s day to day reactions to the current events and seeing the means to these ends. The three different concepts in the official state name, Islamic Republic of Iran, reflects the mindset behind Iran’s foreign policy and foundations of its legitimacy. Ergo, it is suggested that the concepts of being Iranian, Islamic and ran by a republic as a governing system are shaping the core paradigms of Iran’s foreign policy. It is quite important to understand in what sense these three concepts are taken into consideration by Iran’s policy makers. For instance, the term Iran doesn’t only suggest a set of geographical borders, but it indicates a more cognitive, historically rooted, cultural mapping of Iran. Similarly, it must not escape the eye that the term Islamic reflects a Shiite interpretation of Islam. The concept of republic carries a different meaning in the eyes of Iranian policy makers regarding the fact that the overarching determinative power in the country is the post of the religious leader which is not directly filled by the public vote. In this study, I’m examining the following questions; what are the foundations of legitimacy for Iran’s foreign policy and what kind of interpretations and effect these foundations create. The theories of international relations are used as the central methodological tool to make Iran’s complex, one and only political system more understandable for the audience foreign to Iran. By doing this, it is aimed to reflect Iran’s political game on international and regional scale, accurately and understandably. It is important to acknowledge that, knowing the motives and foundations of Iran’s foreign policy would allow us to foreshadow Iran’s future moves better, for which this study aims to offer a perspective.
Description
Keywords
Iran, Foreign relations, (1979-2014), İran, Dış ilişkiler, Politics and government, Siyaset ve yönetim, Islamic religious, Sect, Shiites, İslâm dini, Mezhepler, Şiilik, Shiites, History, Iran, Şiiler, Tarih, İran, Islam and politics, Iran, İslam ve politika, İran, Shiites, Middle East, History, Şiilik, Ortadoğu, Tarih, Iran, History, Revolution, 1979, İran, Tarih, Devrim, 1979