Publication: St. Petersburg'da gerçekleşmemiş bir cami projesi
Abstract
Rusya’ya birkaç yüzyıl boyunca başkentlik yapan St. Petersburg şehrinde, ilk kurulduğu yıllardan itibaren Müslüman bir nüfusun da yerleşik olduğuna çeşitli kaynaklar tanıklık ederler.
19. yüzyıl başından itibaren, şehirde yaşayan Müslümanların ibadet gereksinimlerini karşılamak
amacıyla bir cami inşa edilmesine yönelik girişimler hızlanmış ise de böyle bir proje ancak 20.
yüzyılın başında gerçekleştirilebilmiştir. Şehrin çok merkezi bir noktasında inşa edilen ve bugün
hala işlevini sürdürmekte olan mevcut cami, canlandırmacı bir yaklaşımla, belirgin bir biçimde
Timurlu mimari üslubunu yeniden ele alır. Ancak, inşa edilen bu camiden yüz yıl kadar önce, 19.
yüzyılın başında sipariş üzerine tasarlanan fakat çeşitli sebeplerle hayata geçirilemeyen bir cami
projesi daha vardır ve tasarım özelliklerine bakıldığında, bugün hala ayakta olan camiden çok
farklı üslup eğilimlerini yansıttığı görülür. Projeyi tasarlayan İsviçre kökenli ve İtalya’da öğrenim
görmüş olan mimar Luigi Rusca, 1780’lerden itibaren uzun yıllar boyunca Rusya’da çalışmış ve
pek çok önemli yapıyı, hatta bazı caddeleri ve meydanları da tasarımlamıştır. Tüm projelerinde,
katıksız klasisist bir tutum sergilediği gözlemlenmektedir. Aynı tutum, gerçekleştirilememiş olan
cami projesinde de belirgindir. Projeyi İslam mimarisine daha yakın kılmak için, mimarın sivri
kemerli pencereler gibi bazı detaylar eklediği görülür. Bununla birlikte, caminin bir minaresi yoktur. Sonuçta ortaya çıkan tasarım, eğer inşa edilseydi, bir camiden ziyade, belki bazı anıtsal mezar
binalarına daha yakın görünecekti.
Bu çalışmada, gerçekleştirilememiş olan bu cami projesi ve tasarımcısı Luigi Rusca’nın
üslup tercihleri incelenecektir.
Description
Keywords
Cami, Rusya, St Petersburg, 19. Yüzyıl, Proje
Citation
KÖK E., \"St. Petersburg'da Gerçekleşmemiş Bir Cami Projesi\", 27. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Samsun, Türkiye, 25 - 28 Ekim 2023, ss.158-159